ภาวะแพ้ที่สูง คืออะไร อาการ และการรักษา

สำหรับผู้ที่ชื่นชอบการผจญภัยปีนเขาหรือขึ้นไปท่องเที่ยวบริเวณพื้นที่สูงๆ ก็อาจจะทำให้ร่างกายนั้นเสี่ยงต่อภาวะแพ้ที่สูงได้ ซึ่งหากเป็นแล้วก็อาจจะทำให้เสียชีวิตได้เลย ดังนั้นการรู้จักถึงอาการ และวิธีในการรักษาจึงเป็นสิ่งที่สำคัญในเรื่องนี้

ภาวะแพ้ที่สูง คืออะไร?

ภาวะแพ้ที่สูง เป็นภาวะที่ร่างกายของเรานั้นไม่สามารถที่จะปรับตัวได้ในสภาพพื้นที่ที่มีออกซิเจนต่ำ ส่งผลทำให้มีอาการต่างๆตามมาจากการขาดออกซิเจน ซึ่งอาการนั้นก็จะเริ่มตั้งแต่มีอาการเพียงเล็กน้อย ได้แก่ เวียนศีรษะ ปวดศีรษะ อาเจียน คลื่นไส้ เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย ไปจนถึงอาการที่มีความรุนแรง ได้แก่ สมองบวม ปอดบวม ซึ่งหากเป็นอาการที่มีความรุนแรงแล้วเพียงแค่ 24 ชั่วโมง อาจส่งผลทำให้เสียชีวิตลงได้

อาการของภาวะแพ้ที่สูง

อาการที่ไม่ค่อยมีความรุนแรง

  • Acute Mountain Sickness (AMS) จะมีอาการที่ไม่ค่อยมีความรุนแรงมากนัก จะเกิดอาการก็ต่อเมื่อมีการเดินทางขึ้นไปที่สูงซึ่งมีความสูงเหนือระดับน้ำทะเลมากกว่า 2500 เมตร สำหรับอาการนั้นจะมีตั้งแต่มึนศีรษะ ปวดศีรษะ อาเจียน คลื่นไส้ นอกจากนี้ยังอาจมีอาการอื่นๆที่อาจจะพบได้คือ หายใจเร็ว เหนื่อย นอนไม่หลับ ซึ่งอาการเหล่านี้จะเกิดขึ้นหลังจากที่ขึ้นไปบริเวณพื้นที่สูง 4-10 ชั่วโมง เมื่อขึ้นไปที่สูงแล้วอาจมีอาการเกิดขึ้นในคืนแรก ซึ่งอาการจะไม่ค่อยมีความรุนแรง และภายใน 1-2 วัน ร่างกายก็จะสามารถที่จะปรับตัวได้

อาการที่มีความรุนแรง

  • High Altitude Cerebral Edema (HACE) เป็นภาวะสมองบวมเกิดจากการอยู่ในบริเวณพื้นที่สูง ซึ่งภาวะสมองบวมนี้เป็นอาการที่มีความต่อเนื่องมาจากภาวะ AMS สำหรับอาการต่างๆนั้นจะมีตั้งแต่อาเจียน คลื่นไส้ ปวดศีรษะอย่างรุนแรง มีอาการเห็นภาพซ้อน เดินเซ หากมีความรุนแรงของอาการก็จะเกิดการชัก จนถึงขั้นหมดสติ และอาจจะทำให้เสียชีวิตลงได้
  • High Altitude Pulmonary Edema (HAPE) เป็นภาวะปอดบวมน้ำซึ่งเกิดจากการที่อยู่ในบริเวณพื้นที่สูง ภาวะนี้จะมีความรุนแรงมาก ผุ้ป่วยจะมีอาการที่เหนื่อยง่ายเวลาต้องออกแรง หรืออยู่เฉยๆก็มีอาการเหนื่อยหอบ มีอาการไอแห้งๆ หลังจากนั้นอาการไอก็จะมีมากยิ่งขึ้น มีเสมหะที่มีลักษณะเป็นฟองสีชมพู ซึ่งหากมีภาวะนี้ก็อาจทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตลงในเวลาอันรวดเร็วได้

การรักษา

  • ถ้าอาการนั้นยังไม่รุนแรง เช่น ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ อันเนื่องมาจาก AMS ก็ให้นอนพักเอาแรงก่อน หากอาการดีขึ้นแล้วก็ให้นำผู้ป่วยลงมาจากที่สูงได้
  • อาการ AMS นั้นสามารถที่จะบรรเทาด้วยการรับประทานยาแก้ปวด ยาสำหรับแก้อาการคลื่นไส้อาเจียน เพื่อเป็นการบรรเทาอาการให้ดีขึ้น
  • สำหรับภาวะ HACE หากบริเวณใกล้เคียงนั้นมีสถานพยาบาลอยู่ ในเบื้องต้นนั้นสามารถทำการรักษาโดยการให้ออกซิเจนและยา Dexamethasone หากบริเวณใกล้เคียงไม่มีสถานพยาบาลและอาการยังไม่ดีขึ้น ก็ให้รีบนำผู้ป่วยลงมาจากที่สูง
  • ภาวะ HAPE เป็นภาวะที่สามารถทำให้เสียชีวิตลงอย่างรวดเร็ว ดังนั้นหากมีภาวะ HAPE ก็ควรลงมาจากที่สูงโดยเร็ว กรณียังไม่สามารถนำผู้ป่วยลงจากที่สูงได้ให้รีบหาสถานพยาบาลใกล้เคียงเพื่อนำออกซิเจนมาให้สูดดมระหว่างที่รอการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยลงมา

การขึ้นไปบริเวณพื้นที่สูงๆ อย่างเช่นการปีนเขานั้นคุณจะต้องมีความพร้อมทั้งสภาพของร่างกายและจิตใจ ควรมีการเตรียมอุปกรณ์พื้นฐานต่างๆในการปฐมพยาบาลไปด้วย เพราะหากคุณมีอาการแพ้ที่สูงขึ้นมาจะได้มีการรักษาในเบื้องต้น ก่อนที่จะนำตัวผู้ป่วยส่งสถานพยาบาลที่ใกล้เคียงต่อไป