“วันเช็งเม้ง” เป็นประเพณีสำคัญของชาวไทยเชื้อสายจีนเพื่อบูชาบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว โดยมักมีพิธีเซ่นไหว้และปัดกวาดหลุมศพ ซึ่งตรงกับวันที่ 5 เมษายนของทุกปี
ประเพณีปฎิบัติในวันเช็งเม้ง
1. การทำความสะอาดฮวงซุ้ยหรือสุสาน
ต้องทำให้สะอาด ลงสีที่ป้ายชื่อให้ดูใหม่ โดยคนตายแล้วลงสีเขียว/สีทองขลิบเขียว ขณะที่ป้ายชื่อคนเป็นให้ลงสีแดง แต่ห้ามถอนหญ้า เพราะอาจกระทบตำแหน่งห้าม เช่น ทิศอสูร ทิศแตกสลาย ทิศดาวเบญจภูติ เป็นต้น สำหรับการตกแต่งสุสานนั้น อาจใช้กระดาษม้วนสายรุ้ง โดยสุสานคนเป็น ให้ใช้สายรุ้งสีแดง ส่วนสุสานคนตาย สามารถใช้สายรุ้งสีอะไรก็ได้ แต่ห้ามห้ามปักธงลงบนหลังเต่า เพราะถือว่า เป็นการทิ่มแทงหลุม และเป็นการทำให้หลังคาบ้านของบรรพบุรุษรั่ว
2. การไหว้เจ้าที่เจ้าทาง
การกราบไหว้เจ้าที่ เป็นการให้เกียรติ และขอบคุณที่ช่วยคุ้มครองดูแลสุสาน
การจัดของไหว้มีดังนี้
- เทียน 1 คู่
- ธูป 5 ดอก
- น้ำชาและเหล้า อย่างละ 5 ถ้วย
- ของไหว้ต่าง ๆ เช่น ขนมอี๋ ผลไม้ (ควรงดเนื้อหมูเพราะบางเจ้าที่เป็นอิสลาม)
- กระดาษเงิน กระดาษทอง
3.การไหว้บรรพบุรุษ
การจัดของไหว้ มีดังต่อไปนี้
- อาหารคาว สื่อถึงเพื่อความอุดมสมบูรณ์ มีกินมีใช้ เช่น ไก่ต้มทั้งตัว, ปลากระพงนึ่งซีอิ๊ว, เป็ดพะโล้, หมูสามชั้นต้ม เป็นต้น
- ขนมหวาน เน้นขนมมีความหมายดี หน้าตาน่าทาน เช่น
- ขนมถ้วยฟู (ฮวดโก้ย) หมายถึง ความเฟื่องฟู เจริญรุ่งเรือง
- ซาลาเปา (เปาไช้) หมายถึง ห่อโชคและห่อเงินห่อทอง
- ขนมเปี๊ยะ (ผั่วเปี้ย) หมายถึง ความปรารถนาดี ความสมบูรณ์ สมหวัง
- ผลไม้ ผลไม้มงคลที่นิยมนำมาเซ่นไหว้ได้แก่
- สับปะรด : ผลไม้แห่งความโชคดี
- ส้ม : ผลไม้แห้งสิริมงคล
- แอปเปิล : ผลไม้ที่ช่วยปัดเป่าโรคภัย ช่วยให้สุขภาพแข็งแรง
- สาลี่ : ผลไม้แห่งโชคลาภ และเงินทองที่ไหลมาเทมา
- องุ่น : ผลไม้แห่งความเจริญงอกงาม รุ่งเรือง
- น้ำชา และเหล้า อย่างละ 3 ถ้วย เป็นการแสดงถึงความเคารพนับถือ
- ธูป-เทียน โดยใช้เทียน 1 คู่ ส่วนธูปใช้ตามจำนวนบรรพบุรุษ ท่านละ 1 ดอก ปักลงบนฟักแก่
- กระดาษเงิน–กระดาษทอง เป็นการส่งเงินและทรัพย์สินไปให้คนที่ล่วงลับไปแล้ว เพื่อเป็นการแสดงถึงความกตัญญู นอกจากนั้นยังมี รถยนต์กระดาษ บ้านกระดาษ เงินกระดาษ สมาร์ทโฟนกระดาษ เป็นต้น
การไหว้เช็งเม้ง เป็นการระลึกถึงบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว ตามความเชื่อหากใครไหว้ด้วยของดีๆ ทำด้วยใจ ก็จะส่งผลดีต่อตนเองและครอบครัว รวมถึงธุรกิจก็จะรุ่งเรือง ประสบความสำเร็จอีกด้วย
